Pozostałe wpisy
Kategorie
Waluty
Czym są i czemu służą sprawności harcerskie ZHP, ZHR i inne?

Czym są i czemu służą sprawności harcerskie ZHP, ZHR i inne?

Sprawność harcerska to umiejętność, którą zdobywa się przede wszystkim dla siebie samego i z chęci samorozwoju. Chociaż sprawności harcerskie ZHR, sprawności ZHP i sprawności innych organizacji mają odmienne nazwy, przysługują za podobne umiejętności. Większość poświadcza się miękką naszywką na ramieniu munduru, dzięki której sprawność harcerska jest doskonale widoczna. Co warto o nich wiedzieć, jaki mają cel i na jakie dzielą się rodzaje? O tym dzisiaj - zapraszamy!

Co to są sprawności harcerskie?

Najprościej rzecz ujmując, sprawności harcerskie to umiejętności i rozwinięte w różnym stopniu zdolności. Mogą to być zdolności fizyczne, ale równie dobrze wiedza na określony temat. Sprawność harcerska jest możliwa do udowodnienia, wykazania w działaniu. Chodzi o to, by harcerka lub harcerz w razie konieczności potrafili szybko skorzystać ze sprawności harcerskiej i pomóc osobom znajdującym się w potrzebie.

Istnieje wiele sprawności harcerskich ZHR, ZHP i innych. Dzielą się na grupy, dziedziny i tytuły (czyli konkretne sprawności harcerskie). To, czy dany harcerz zdobędzie jakąś sprawność oraz jaką wybierze, zależy wyłącznie od niego. Nikt nie może go zmusić, a za niezdobycie sprawności ZHP/ZHR nie grożą żadne kary. Warto natomiast, by drużynowy zachęcał podopiecznych do nabywania nowych umiejętności. Jego zadaniem jest przedstawienie wszystkich dostępnych sprawności harcerskich, omówienie oraz zapewnienie jak najlepszych warunków do zdobycia.

Jeżeli harcerz uzna, że ma ochotę zdobyć nową sprawność harcerską, zgłasza się albo do drużynowego, albo do zastępowego. Opiekun otwiera próbę, co jest jednoznaczne z rozpoczęciem okresu testowego przeznaczoego na wykonanie powierzonych harcerzowi zadań. Kiedy termin próby mija, zostaje zamknięta, a efekty ocenia Rada Drużyny, drużynowy lub osoba, którą wyznaczy. Wówczas zapada decyzja, czy śmiałkowi przysługuje dana sprawność ZHP/ZHR.

Czemu służą sprawności zuchowe i harcerskie?

Pierwowzorem sprawności zuchowych i harcerskich są odznaki skautowe - merit badges. Podobnie jak one, mają być zachętą do zdobywania nowych umiejętności, poszerzania wiedzy z różnych zakresów, samorozwoju. Sprawności ZHP, ZHR i inne mają pobudzić ciekawość, pogłębić zainteresowania i zapoznać harcerza z zagadnieniami, o których nigdy wcześniej nawet nie pomyślał. Ponadto sprawności harcerskie są niezbędnym elementem przejścia na wyższy poziom, czyli zdobycia kolejnych stopni harcerskich.

Dzięki sprawnościom harcerskim ZHR, ZHP i innym zdobywa się umiejętności przydatne nie tylko w harcerstwie, lecz także w życiu prywatnym. Każda próba uczy samodzielności, zaradności, rzetelności, odpowiedzialności. Pogłębia empatię i troskę wobec potrzebujących, uczy szacunku i pokory. W trakcie zdobywania sprawności harcerskich nierzadko odkrywa się nową pasję, która pozostaje na całe życie. Poza tym - jak każdy test czy egzamin - zdobywanie sprawności ZHP, ZHR czy innej pozwala zweryfikować własną wiedzę i umiejętności.

Sprawności harcerskie ZHR vs. sprawności ZHP

W zależności od tego, do której organizacji harcerskiej się przynależy, można zdobyć inne sprawności harcerskie. Warto też zauważyć, że odmienne są sposoby oznaczania - umieszczania na mundurze oznaczeń świadczących o zdobyciu sprawności harcerskiej. Przykładowo sprawności ZHP poświadcza się gotowymi oznaczeniami z kolorową obwódką, inną dla każdego poziomu trudności. Wystarczy zamówić je w sklepie i przyszyć do ramienia. Inaczej jest w Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Sprawności harcerskie ZHR powinno się wyszywać samodzielnie - nicią czerwoną bądź zgodną z tradycją danej drużyny.

Sprawności harcerskie ZHP dzielą się na ciągi (grupy) i konkretne sprawności ZHP o odmiennych poziomach trudności (od jednej do trzech gwiazdek oraz na poziomie mistrzowskim). Najpopularniejsze sprawności ZHP znajdują się w zestawie podstawowym, natomiast zestaw uzupełniający obejmuje sprawności harcerskie drużyn specjalnościowych. Przykładowe grupy sprawności harcerskich ZHP to: samarytańskie, kucharskie, terenoznawcze, krajoznawcze, sportowe, naukowe, społeczne. Przykładowe sprawności ZHP to: higienista, sanitariusz, ratownik i ratownik ZHP, obserwator, terenoznawca, topograf i kartograf, śpiewak, pieśniarz i wodzirej.

Tymczasem sprawności harcerskie ZHR mają grupy, dziedziny i konkretne sprawności ZHR (ze stopniami trudności analogicznymi do tych wykorzystywanych w ZHP). Interesującą różnicę stanowi fakt, iż sprawności harcerek ZHR i sprawności harcerzy ZHR wymienia się osobno. Sprawności harcerek ZHR to chociażby Młoda ekumenistka, Lolek, Flaga, Czerwone korale, Skrzat, Eskimoska, Finansistka, Polska w świecie, Traper, Mistrzyni Obozowiska. Tytuły są bardziej finezyjne niż w Związku Harcerstwa Polskiego, ale niekiedy też mniej zrozumiałe dla osób spoza harcerstwa.

Obejrzyj sprawności harcerskie ZHR i ZHP na oznaczeniach w Morowo!

Sprawności harcerskie ZHP/ZHR na mundurze - oznaczenia

Jedną z największych i najskuteczniejszych zachęt do zdobywania coraz to nowszych sprawności harcerskich jest fakt, iż można je przyszyć do munduru, dając w ten sposób znak innym harcerzom o swoich umiejętnościach. Na mundurze umieszcza się przede wszystkim sprawności harcerskie ZHR oraz sprawności ZHP. W niektórych organizacjach, tych mniej popularnych, zwyczaj ozdabiania munduru harcerskiego w ten sposób nie występuje, co spotyka się z krytyką z uwagi na brak wizualnej zachęty dla świeżo upieczonych harcerzy i zuchów.

Obejrzyj inne niż harcerskie, bo mające kształt trójkąta:

Sprawności harcerskie ZHP i ZHR pod postacią miękkich naszywek umieszcza się na prawym rękawie munduru harcerskiego. Naszywki są okrągłe i mają 3 cm średnicy. Zgodnie z tradycją sprawności ZHP i ZHR przyszywa się po trzy w rzędzie, a pierwszy rząd występuje 10 cm od wszycia rękawa albo pod plakietką specjalności. Kolejność zależy od danego środowiska harcerskiego, czasem zaś jest dowolna. Zdarza się, że położenie określają regulacje, np. specjalność harcerska wyższego stopnia powinna znajdować się nad specjalnościami harcerskimi niższych stopni.

Jak wspomnieliśmy, sprawności harcerskie ZHR i ZHP dzielą się na stopnie. Mogą odznaczać się jedną gwiazdką, dwiema lub trzema. Poziom mistrzowski wyznacza litera "M". Aby sprawności na mundurze harcerskim były łatwo rozpoznawalne, w ZHP stopnie rozróżnia się kolorową obwódką, inną dla każdego poziomu.

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium