Obóz harcerski to czas znakomitej zabawy, zawierania nowych przyjaźni, które często zostają z nami na lata. To niestety także czas, w którym sporadycznie dochodzi do niewielkich urazów. Pionierka obozowa, gry terenowe, rozpalanie ogniska czy odpoczynek na plaży to zajęcia, podczas których może dojść do skaleczeń, otarć i innych drobnych kontuzji, dlatego warto wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy koledze i koleżance w potrzebie. Jesteś ciekawy, w jakim zakresie samarytanka może przydać się na obozie harcerskim?

Samarytanka obozowa – co powinno znaleźć się w apteczce?

Chociaż na każdym obozie zapewniona musi być profesjonalna opieka medyczna (ratownik medyczny, pielęgniarka, lekarz), w każdym obozie oraz na zgrupowaniu powinny znajdować się odpowiednio skompletowane apteczki. W apteczce obozowej nie może zabraknąć:

• plastrów z opatrunkiem (najlepiej w różnych rozmiarach)
• plastrów bez opatrunku
• opatrunków jałowych
• bandaży dzianych
• bandaży elastycznych
• zapinki do bandaży (tzw. zęby teściowej)
• Octonisept do odkażania ran, ewentualnie woda utleniona
• Panthenol
• Fenistil
• rękawiczki jednorazowe
• agrafki
• wapno musujące
• lód w spray’u
• chusta trójkątna
• pęseta
• nożyczki
• krem z filtrem UV - opcjonalnie

Wymienione elementy apteczki obozowej umożliwią nam udzielenie pierwszej pomocy w najczęściej spotykanych urazach, do jakich dochodzi na obozach harcerskich. Pamiętaj, że nikt poza lekarzem, pielęgniarką bądź ratownikiem medycznym nie może podać dziecku leków przeciwbólowych, dlatego nie ma potrzeby noszenia ich w apteczce.

Samarytanka podczas pionierki obozowej

W zależności od warunków w bazie harcerskiej i wcześniejszych ustaleń, pionierka obozowa może opierać się o budowę półek i pryczy, rozstawianie namiotów i budowę takich elementów obozu, jak maszt czy tablica ogłoszeń. Czasami harcerze śpią na kanadyjkach (rozkładanych łóżkach polowych), niekiedy mają także do dyspozycji składane półki. Zawsze jednak obóz rozpoczyna się od pionierki, czyli budowania. Kiedy w ruch idą narzędzia, zdarza się, że dochodzi do skaleczeń czy otarć. Pamiętajmy, by rany otwarte skutecznie odkazić (najlepiej Octoniseptem) i zabezpieczyć – w zależności od ich wielkości plastrem z opatrunkiem lub jałowym opatrunkiem i bandażem elastycznym. Drobne drzazgi należy wyjąć pęsetą (najlepiej udać się z tym do obozowej pielęgniarki), ale większych ciał obcych nigdy nie wolno samodzielnie wyjmować z rany.

Stłuczenia i skręcenia kostek – samarytanka podczas gry terenowej

Gry terenowe to jedne z najbardziej lubianych zajęć na obozach harcerskich. Współzawodnictwo z innymi patrolami, duża dawka ruchu w cieniu, jakie dają drzewo, rozwiązywanie zagadek i zadań, operowanie busolą i mapą to kwintesencja obozów harcerskich. Jednak podczas nich sporadycznie dochodzi do stłuczeń czy skręceń kostek. Na taką okoliczność warto mieć lód w spray’u, który skutecznie łagodzi ból i blokuje rozwój stanu zapalnego. Czasami przydaje się także bandaż elastyczny – możemy nim w pewnym stopniu usztywnić staw kolanowy, skokowy czy łokciowy. Pamiętajmy, by bandażując rękę czy nogę, nie zaciskać mocno elastycznego bandaża. Bandażujemy tak, by bandaż dobrze przylegał do skóry, ale jej nie uciskał. Dzięki temu nie zmniejszymy krążenia krwi w opatrzonej kończynie.

Choć do poważniejszych kontuzji dochodzi niezwykle rzadko, przypomnijmy: w przypadku złamania nogi lub ręki, należy ją unieruchomić, wykorzystując bandaż elastyczny i długi przedmiot, np. kij. Unieruchomić należy dwa sąsiadujące ze złamaną kością stawy. W przypadku złamanej ręki przydatna będzie chusta trójkątna, z której zrobimy temblak, w przypadku złamanej nogi należy ją odciążyć, wspierając poszkodowanego z dwóch stron, by bezpiecznie mógł wrócić do zgrupowania i zgłosić się do lekarza.

Samarytanka na obozie – inne najczęściej spotykane dolegliwości na obozach

Oprócz skaleczeń, otarć i stłuczeń, na obozach harcerskich można spotkać się z:

• reakcjami alergicznymi na ukąszenie owada – z takim problemem należy zgłosić się do pielęgniarki; przed wizytą można też wypić rozpuszczone wapno i posmarować miejsce ukąszenia Fenistilem
• osłabieniem cieplnym – konieczna jest wizyta u pielęgniarki; poszkodowanego należy schronić przed słońcem, podawać płyny (najlepiej letnią wodę), zapewnić zimne kompresy i zapewnić wygodne warunki do odpoczynku; w skrajnych przypadkach, czyli przy udarze cieplnym, pielęgniarka lub lekarz może podjąć decyzję o wezwaniu pogotowia
• poparzeniem słonecznym – w przypadku poparzeń słonecznych, jak i poparzeń od ognia, należy poparzone miejsce posmarować Panthenolem i zostawić do wchłonięcia; nie należy stosować żadnych maści na poparzenia; należy także chronić się przed poparzeniami słonecznymi, stosując kremy z filtrami UV, dozować kąpiele słoneczne i zakrywając głowę na słońcu
• bólem głowy – konieczna jest wizyta u pielęgniarki, gdyż tylko ona może podać lek przeciwbólowy
• bólem brzucha – konieczna jest wizyta u pielęgniarki, która zdiagnozuje problem i wdroży odpowiednie leczenie
• kleszczami – jeśli jest możliwość, należy udać się do pielęgniarki; kleszcza może usunąć także opiekun, o ile ma odpowiednią do tego wiedzę; do usunięcia kleszcze potrzebujemy pęsety, której końcówkę należy przyłożyć jak najbliżej skóry, chwytając kleszcze (ale nie zgniatając go) za głowę i precyzyjnym ruchem, bez szarpania, wyciągnąć; przed wyciąganiem kleszcza nie smarujemy go tłuszczem ani alkoholem, a kleszcza staramy się wyciągnąć w całości (jeśli się to nie uda, należy pozbyć się pozostałości w skórze); miejsce po kleszczu dezynfekujemy;

Samarytanka obozowa, czyli pierwsza pomoc, powinna być udzielana przez najlepiej przygotowaną do tego osobę. Najważniejsza zasada samarytanki brzmi „Przede wszystkim nie szkodzić”, a podczas udzielania pierwszej pomocy ogromnie ważne jest bezpieczeństwo osoby, która pierwszą pomoc udziela. Część instruktorów harcerskich przechodzi różnego rodzaju kursy pierwszej pomocy, a nawet kursy medyczne, dlatego rodzice mogą być spokojni, że oprócz wykwalifikowanej opieki medycznej nad zdrowiem i bezpieczeństwem harcerzy czuwają także instruktorzy z kadry.